Mijn vader was directeur van Hees en Co 's muziekinstrumenten en radiohandel NV
in Delft.
Dit bedrijf, gesticht in 1900 in Delft door mijn grootvader, had een behoorlijke
nationale bekendheid ondermeer vanwege de verkoop van piano's en orgels. Het
bedrijf is in 1938 volledig door brand verwoest, waardoor alle archiefstukken
zijn verbrand.
Na de verkoop van het bedrijf in 1969 heeft de nieuwe eigenaar alles vernietigd, voordat het
nog aanwezige archief uit het pand kon worden weggehaald.
Ik verzoek dan ook iedereen die iets van de geschiedenis van Hees & Co weet of van de mensen die er gewerkt hebben of stukken hebben waar de naam van het bedrijf op staat of in voorkomt, contact met mij op te nemen: tel. 0562448312 of mail: henk@hees.org
Ik kreeg een tip dat het voormalige pand van Hees & Co
in gebruik genomen zou gaan worden door boekhandel Huyser (Choorstraat 12-14) en dat er in de
kelder nog stukken van Hees & Co zouden liggen.
Ik heb contact opgenomen met de eigenaar van Huyser en ben met zijn toestemming
gaan kijken of er nog iets terug te vinden was.
Het bleek dat de kelder volgestort was met puin en delen van het oude interieur
van Hees & Co.
Het was onbegonnen werk om in deze puinhoop te gaan zoeken. De normale hoogte
van de kelder is bijna twee meter en
ik heb een foto gemaakt als herinnering aan deze chaos.
.jpg)
Het onderzoek naar de afstamming van de familie Hees is
begonnen in 1986.
In de papieren van mijn vader, die in dat jaar overleden was, zaten stukken
waaruit bleek dat mijn grootvader bezig was geweest om zijn afstamming te
(laten) onderzoeken.
Veel gegevens waren het niet en er bleken achteraf nogal wat onjuistheden in te zitten,
maar het gaf in ieder geval een goed aanknopingspunt om te beginnen.
Mijn onderzoek is daarom gestart in het Gemeente archief in Haarlem.
Mijn vader was getrouwd met Ida Rijsterborgh. Dat is de reden waarom ik ook
onderzoek doe naar de naam Rijsterborgh. De resultaten hiervan zijn ook op deze
site te vinden.
Wanneer wij de gegevens van de volkstelling van 1947 raadplegen
vinden we de naam Hees in de volgende provincies:
Groningen: 1 maal in Appingedam; Drente: 35 maal, waarvan 19 keer in Ruinen;
Overijssel: 20 maal, waarvan 11 keer in Vriezenveen; Noord-Holland: 61 maal,
waarvan 43 keer in Amsterdam; Zuid-Holland: 41 maal, waarvan 20 keer in Den
Haag; Noord-Brabant: 27 maal, waarvan 22 keer in Bergen op Zoom; Limburg: 32
maal, waarvan 27 keer in Echt.
kaartje gebaseerd op telefoonbestand 1993 en
ontleend aan www.familienaam.nl
De vraag is of al deze Heezen familie van elkaar zijn. Het antwoord is nee!
Er kunnen drie clusters Hees worden onderscheiden: een cluster
in Drente en Overijssel, een cluster Noord-Holland, Zuid-Holland en
Noord-Brabant en een cluster in Limburg.
Binnen deze clusters zijn de Heezen in het algemeen familie van elkaar, maar tussen de drie
clusters is geen enkele relatie.
Het boven aan de pagina opgenomen wapen, is niet het wapen van een van de
clusters Hees.
Dit wapen werd gevoerd door Albert Hees, van 1530-1536 regent van het armenhuis
Huis Sitten Huis aan de Oude Zijds te Amsterdam. Over deze Albert is in het Gemeente archief
van Amsterdam verder niets te vinden. Volgens de heer S.A.C. Dudok van Heel van het
Gemeentearchief te Amsterdam was de naam Hees in die tijd een patroniem.
Er is geen enkele relatie aan te tonen tussen deze Albert Hees en met name het
cluster Hees in Hoord-Holland.
Aangezien er in geen van de hieronder besproken clusters Hees adellijke personen
voorkomen of stadsbestuurders die gerechtigd waren een wapen te voeren, kan
officieel door niemand dit wapen gevoerd worden.
Niettemin wordt het wapen door enkele personen uit het cluster Zuid-Holland (ten
onrechte) gebruikt.
Bij het dorp Hees bij Ruinen stond het klooster Dikninge. Bij
de landerijen van dit klooster behoorden drie boerderijen die de namen hadden:
Voorhees, Middelhees en Achterhees.
De bewoners van twee van deze boerderijen, vermoedelijk Voorhees en Achterhees,
Sent Gerrits en Arent Frans, nemen bij akte van respectievelijk 2 en 26 december
1800 de naam Hees aan.
Hieronder volgt de genealogie van Sent Gerrits. De gegevens zijn niet volledig
en ook de relatie tussen Sent Gerrits en Arent Frans is niet aangegeven.
De gegevens zijn ontleend aan (beperkt) onderzoek in het Rijksarchief te Assen,
persoonskaarten van het CBG en GenLias. Tevens zijn enkele
gegevens gebruikt die voorkomen op de website van Piet en Willeke
Molema-Smitshoek:
http://home.hccnet.nl/p.molema/molema.htm .
Gaarne aanvullingen en verbeteringen.
Volgens de doopboeken van de Rooms Katholieke kerk komt de
naam Hees reeds in de 17e eeuw voor. Het waren van oorsprong landbouwers,
waarvan er enkelen redelijk wat grond bezaten. Door de eeuwen heen zijn ze zeer
honkvast gebleken.
Migratie uit Duitsland is uit de beschikbare stukken in het Rijksarchief in
Maastricht is niet vast te stellen. Het is dan ook onduidelijk of dit cluster
zijn oorsprong in Duitsland heeft, waar de naam Hees voorkomt.
De gegevens van onderstaande genealogie zijn onvolledig en geven vrijwel
hoofdzakelijk de
oudste gevonden gegevens weer. Het begint met Christiaan Hees, overleden in 1747.
De gegevens zijn ontleend aan (beperkt) onderzoek in het Rijksarchief te
Maastricht, persoonskaarten van het CBG en GenLias.
Onderzoek in het (Rijks)archief vereist wel enige kennis van het Frans en de
Republiekeinse kalender, aangezien in de Franse tijd alle akten in het Frans
zijn gesteld en de Republiekeinse tijdrekening wordt gehanteerd.
Gaarne aanvullingen en verbeteringen.
Het cluster Hees waar ik van afstam, treffen we voor het eerst
aan in Haarlem.
Daar huwt op 17 november 1737 Hermanus Hees (wolkammer) met Anna Spijker uit Sloterdijk.
Volgens het trouwboek is Hermanus afkomstig van Bijlevelt en zijn beroep is
wolkammer. Lange tijd was onduidelijk welke plaats precies bedoeld werd, maar het blijkt de Duitse plaats Bielefeld te
moeten zijn. Bij de geboorte van zijn eerste zoon, Johannes, is een van de
getuigen Jan Westerheijden, die ook van Bielefeld afkomstig is. Het feit dat hij
Evangelisch Luthers is wijst er mede op dat hij uit Duitsland afkomstig is.
Iedere plaats heeft een register waarin personen staan vermeld die van buiten de
stad komen en zich in de stad vestigen. Zo ook Haarlem. Jan Westerheijden is in
dit register terug te
vinden maar de naam Hees komt er niet in voor.
Onderzoek in het archief van Bielefeld en de archieven van de Evangelisch
Lutherse Kerk in Bielefeld heeft niets opgeleverd: de naam Hees komt in
Bielefeld en omgeving niet voor. Bielefeld had echter een grote militaire
legerplaats. Wellicht was de vader van Hermanus militair en overleden en was zijn moeder
hertrouwd. Aangezien alleen de naam van het hoofd van het gezin wordt genoemd in
het register van binnenkomende personen, zou dat een verklaring kunnen zijn
waarom de naam Hees niet terug is te vinden bij de inkomende personen.
De naam van de vader van Hermanus was vermoedelijk Johannes, omdat zijn eerste zoon deze
naam heeft gekregen en die van zijn moeder vermoedelijk Johanna (Anna) omdat
zijn eerste dochter deze naam kreeg (hoewel dit ook de naam van zijn vrouw was).
In Amsterdam komen we een Frederik Hees tegen. Hij huwt op 9 mei
1710 met Aaltje Voogt en woonde op de Spiegelgracht bij de Prinsegracht. Net als
Hermanus Hees uit Haarlem, was hij verver en wolkammer en ook afkomstig uit
Bielefeld.
Zij kregen twee kinderen: Henricus, gedoopt 19 sepember 1711 in Amsterdam en
begraven 17 mei 1736 en Joannes, gedoopt 27 mei 1716.
Frederik wordt 23 oktober 1743 in Amsterdam begraven.
Vermoedelijk hebben we hier te maken met een broer van de vader van Hermanus uit
Haarlem, dus een oom van hem. Het spoor naar hen in Amsterdam loopt voorlopig dood.
Hermanus Hees, wiens binnenkomst in Nederland we dus (nog)
niet hebben gevonden, huwde in Haalem met Anna Spijker(s) uit Sloterdijk (otr.
Haarlem 03-11-1737).
Zij kregen zeven kinderen, waarvan twee van de drie dochters trouwden met mannen
uit Amsterdam: Johanna Hees, gedoopt EL 13-11-1741 te Haarlem, huwt 22-08-1762
te Haarlem met Pieter Verhagen, gedoopt 18-03-1739 te Amsterdam. Na het huwelijk
gingen zij in Amsterdam wonen, waar ze ook zijn overleden.
Geertruij Hees, gedoopt 03-03-1750 te Haarlem, huwt 04-05-1770 te Amsterdam met
Jacobus Gans, gedoopt 29-12-1712 te Amsterdam. Na zijn dood in 1777 gaat zij
terug naar Haarlem en huwt ( otr. Haarlem 12-07-1778) met Willem Roosdorp
(geboren 06-10-1748 te Haarlem).
Er zijn en blijven dus relaties met Amsterdam.
Op zondag 09-04-1809 wordt te Amsterdam op verzoek van de
Regenten van het Aalmoezeniers Weeshuis, in de Hervormde Nieuwe Zijds Kapel door
pastor Christoph Siegmund gedoopt: Pieter Hees.
Het betreft een vondeling die gevonden is op zondag 26 maart 1809 's avonds om
acht uur op de Leidschegracht bij de Heeregracht, zonder bericht. De ouderdom
wordt geschat op 14 dagen. Een vondeling werd vaak genoemd naar degene die het
kind had gevonden.
Indien dit ook hier het geval was, kan het kind alleen maar gevonden zijn door
Pieter Hees, geboren 22-04-1794 te Haarlem, die kennelijk bij familie in
Amsterdam op bezoek was.
Wordt vervolgd.